ΥΠΕΡ ΤΟΥ ...ΔΕΟΝΤΟΣ

Λέμε: Έρανος υπέρ ...απόρων κορασίδων!!! ...που λέει ο λόγος!   Λέμε επίσης : Ψηφίζω ( ή είμαι ) υπέρ της απαγόρευσης του καπνίσματος σε δημόσιους χώρους!
Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε κι άλλα τέτοια παραδείγματα: Υπέρ του χαρακτηρισμού ....αυτών των πράξεων ως τρομοκρατικών. Υπέρ της ελεύθερης οικονομίας, ...υπέρ της μείωσης των φόρων  κλπ.

Λέγοντας αυτές τις εκφράσεις εννοούμε:  για τα άπορα κορίτσια, για την απαγόρευση του καπνίσματος, για το χαρακτηρισμό των πράξεων και ...για  τη μείωση των φόρων.

Όταν , όμως, λέμε: Είμαι φιλότιμος υπέρ του δέοντος! ....τι εννοούμε;

Είμαι φιλότιμος για το δέον (δηλαδή , το πρέπον) ;
Θα μπορούσαμε να εννοούμε κι αυτό!  Αυτό, όμως, θέλαμε να πούμε;
Μάλλον όχι!
Είναι φανερό, πως ο ομιλών θέλει να τονίσει και να δώσει έμφαση στο γεγονός, ότι  είναι φλότιμος περισσότερο από όσο πρέπει.
Η λέξη ¨υπέρ¨  ( πρόθεση λέγεται στη γραμματική ) είναι λίγο ιδιότροπη, όπως άλλωστε κι άλλες προθέσεις.

Η ιδιοτροπία της έγκειται στο γεγονός ότι αλλάζει τη σημασία της ανάλογα με την πτώση που την ακολουθεί:

Υπέρ του = για τον, για χάρη του (χαριστική)
Υπέρ τον = πέρα από , πάνω από, περισσότερο από ( υπερβατική).

Μετά από αυτές τις εξηγήσεις, νομίζω, γίνεται αντιληπτό πως το σωστό είναι να πούμε:

Είμαι φιλότιμος υπέρ το δέον. Δηλαδή πέρα από το πρέπον, το αναγκαίο, το απαραίτητο. Με άλλα λόγια ....περισσότερο από όσο χρειάζεται.

Εκτός κι αν πούμε: Είμαι φιλότιμος πέραν του δέοντος!
Ναι! Αυτό είναι σωστό, αλλά ακριβώς αυτό είναι που μας παρασύρει! Διότι η λέξη ¨πέρα¨ ή πέραν¨ συντάσσεται με γενική.  Δηλαδή: πέραν του,  ή στη δημοτική: πέρα από.

Την επόμενη φορά, λοιπόν, μην πείτε πως είστε ...για το πρέπον, αλλά πέρα από το πρέπον! Με άλλα λόγια, όχι υπέρ  του δέοντος, αλλά υπέρ το δέον!

Ψάρεμα στο ποτάμι.

Τοιχογραφία με ακρυλικά 2,10 Χ 3,10 μέτρα στην είσοδο του 25ου Δημοτικού Σχολείου Λάρισας,.Έργο του Αντώνη Γιάγκου. ( Σημ. η εικόνα αναπαριστά το γεφύρι του Αλαμάνα λίγο πιο έξω από την Αγιά Λάρισας στο δρόμο για τον Αγιόκαμπο)